Κριτικες

ΑΘΗΝΑ ΣΧΙΝΑ (2024)

Με ευρυθμία κι εναρμόνιση

Η Νικολέττα Αντωνοπούλου είναι μια έμπειρη και καταξιωμένη ζωγράφος, που τα έργα της λειτουργούν, – εκτός από την αισθητική τους ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα παράμετρο, –  σε πολύ περισσότερα επίπεδα, πέρα από το πρωτοβάθμιο που εντυπωσιάζει το βλέμμα του θεατή.

Η ζωγράφος επιλέγει θέματα από την φύση και την ζωή, εφόσον την συμπαράθεσή τους προσπαθεί να αναδείξει. Η φύση γεννά την ζωή και η ζωή την φύση, σε συναλληλία κι εναρμόνιση, διαμορφώνοντας στα έργα της γέφυρες ανάμεσα σε φαινόμενα και καταστάσεις ή νομοτέλειες, όπου οι κανόνες εμπλουτίζονται συχνά με γόνιμες εξαιρέσεις. Μέσα από τις εξαιρέσεις που αφορούν την επινοητικότητα και τις ποιοτικές υπερβάσεις, η Νικολέττα Αντωνοπούλου έχει τον τρόπο να αποκαλύπτει στους θεατές των έργων της, με φυσικότητα πάντα κι αμεσότητα, την έννοια του ρυθμού, την αποτύπωση του συγχρωτισμού και συντονισμού, όπως και την ευφροσύνη της καθημερινότητας. Μιας καθημερινότητας, που συμφιλιώνει τις αντιθέσεις, αναδύοντας από το βάθος της κάθε εικαστικής της σύνθεσης προς την επιφάνεια, τον δυναμισμό κάποιων στιγμιαίων εξάρσεων, οι οποίες θυμίζουν μικρά «θαύματα» που βιώνουμε ανεπαίσθητα, χωρίς να προλαβαίνουμε, στην πραγματικότητα, να τα παρατηρήσουμε.

Το ιδίωμα «γραφής» της ζωγράφου είναι εξπρεσσιονιστικό, συνδυαζόμενο με ρεαλιστικά στοιχεία των θεμάτων της, τα οποία συνήθως αντλεί, από τον χώρο του ελλιμενισμού θαλάσσιων σκαφών και γενικότερα από τον χώρο των αγωνισμάτων και της ευγενούς άμιλλας. Στην αρχαιοελληνική πραγματικότητα ο «αγών» σημασιοδοτούσε ταυτοχρόνως τρία διαφορετικά πράγματα, όπως τα εκλαμβάνουμε σήμερα. Παλαιότερα η λέξη «αγών», όπως τουλάχιστον την βρίσκουμε στον Επιτάφιο του Περικλέους, σήμαινε την ίδια στιγμή τον χώρο, τον τρόπο και την διαδικασία. Από εκείνα τα χρόνια ίσως να προέρχεται και η έμπνευση της Νικολέττας Αντωνοπούλου, θέλοντας να ζωντανέψει, με έναν σύγχρονο δικό της εικαστικό τρόπο, την συνειδησιακή εγρήγορση, τους συμβολισμούς, αλλά και την πολλαπλότητα αυτής της έννοιας του «ευ αγωνίζεσθαι».

Το σχέδιο στα έργα της ζωγράφου είναι εξαιρετικό, γιατί επικεντρώνεται στην απόδοση των απαραίτητων μόνο στοιχείων, που αφορούν μορφές κινούμενες, άλλοτε παλλόμενες και πότε δονούμενες, καθώς η κίνηση πηγάζει από τον συναγερμό όλου του σώματος κάθε φιγούρας, η οποία συντονίζεται τόσο με την διπλανή της, όσο και με το σύνολο των «αθλουμένων». Τα χρώματά της, από την άλλη πλευρά, απλώνονται αφενός με εσωτερικό έλεγχο κι αφετέρου με αβίαστη χειρονομία, καθώς τα ρυθμίζει η προικισμένη αυτή ζωγράφος, με βάση τις τονικότητες κι αντιθετικότητές τους.

Τα έργα της Νικολέττας Αντωνοπούλου, έστω κι αν τα δει κανείς μία φορά, έχει την εντύπωση πως του είναι οικεία, παραμένοντας ωστόσο πάντα άγνωστα, καθώς έλκουν τους θεατές να ανακαλύψουν, ανάλογα με την διάθεσή τους, μια διαφορετική τους πτυχή, σε κάθε τους βλέμμα. Είναι έργα που μεταδίδουν φως και ρυθμικά κυμαινόμενες εντάσεις, πνοή και δύναμη ζωής, χαρά κι ελπίδα, για ατομικά και συλλογικά επιτεύγματα. Επιτεύγματα, που απαιτούν ήθος και αλτρουισμό, ομοθυμία και υψηλό φρόνημα, διέγερση της μνήμης κι εσωτερική πειθαρχία, όπως επίσης συνεργασία κι ομαδικό πνεύμα, με κανόνες κι επιδεξιότητες. Πρόκειται για αρετές, που μας τις θυμίζει με αλήθειες και νοσταλγίες, με επιθυμίες κι αλληγορίες, αλλά με σύγχρονους εικαστικούς τρόπους κι αντιλήψεις, η ζωγράφος. Άλλωστε, μέσα από ανάλογες παραμέτρους διαμορφώθηκε η πολυεπίπεδη παράδοσή μας κι ακόμη – οι διαχρονικές της αυτές αξίες – μας  είναι ζωντανές και ζωογόνες, καλλιεργώντας μας την ανάγκη να αγωνιζόμαστε (στους στίβους της ζωής) με συναίσθηση κι ανθρωπισμό, όπως τον απαιτούν οι διευρυνόμενοι ορίζοντές μας και κυρίως οι κρίσιμοι καιροί τους οποίους βιώνουμε.

Αθηνά Σχινά
Ιστορικός Τέχνης & Θεωρίας του Πολιτισμού (ΕΚΠΑ)


ΒΑΣΟΣ ΚΟΥΝΤΟΥΡΙΔΗΣ (1992)

Με χαρά παρακολουθώ την εργασία της Νικολέττας Αντωνοπούλου από τα πρώτα σχεδόν βήματά της στον εικαστικό χώρο και παρατηρώ όχι μόνο την πρόοδο, που επιτυγχάνει με σταθερότητα, ακολουθώντας τις αισθητικές αναζητήσεις ενός σωστού εξπρεσιονισμού, αλλά και την ανέλιξη των θεμάτων της. Αναζητεί να συλλάβει και να καταγράψει την κίνηση. Και πού θα μπορούσε να τη βρει ζωντανή, έντονη, δυναμική; Ασφαλώς στους αγώνες του ιπποδρομίου, του ποδοσφαίρου, των μοτοσικλετών, των ποδηλάτων κ.ά.
Με δυνατές πινελιές και ελεύθερες κινήσεις, που υπαγορεύονται από το συναίσθημα της συλλήψεως της στιγμής, που θέλει να αποτυπώσει, δίνει με επιτυχία το επιδιωκόμενο αποτέλεσμα της αρμονίας στο χρώμα και του ρυθμού, που υποκρύπτει γνώση σχεδίου και οργάνωση της συνθέσεως. Ο εξπρεσιονισμός της έχει μια εποικοδομητική συνετή παρόρμηση, που κινείται μέσα στα όρια της πραγματικότητας, γιατί μπορεί και ελέγχει την ισορροπία του πνεύματος και του χεριού. Στο πνεύμα της δεν υπάρχει ο πόνος, το άγχος, η κατάθλιψη και η αγωνία, αλλά η χαρά, η δύναμη και ο σκοπός για μια επιτυχημένη ζωή με την νίκη, που την φέρνει η ευγενής άμιλλα και η εξάσκηση στον αγώνα. Με τα βασικά αυτά πηγαία χαρίσματά της πιστεύω ότι θα προωθήσει ακόμη δυνατότερα την δημιουργική της εικαστική παρουσία.


ΝΤΟΡΑ ΗΛΙΟΠΟΥΛΟΥ – ΡΟΓΚΑΝ (1996)

Κίνηση, χρώμα, φως: Τα θεμελιακά – από την αρχή της σταδιοδρομίας της εμπεδωμένα – χαρακτηριστικά της εικαστικής γραφής της Νικολέττας Αντωνοπούλου είναι στα έργα της ενορχηστρωμένα στα ιστιοπλοϊκά σκάφη και στους Wind Surfers. Δυναμική, αεικίνητη, όλο “φλόγα” η γραφή της δημιουργού, γραφή που έχει εντυπωσιάσει επανειλημμένα μέσα από την κίνηση, τη “φορά” και το εν γένει παράστημα των δρομέων, των ποδηλατοδρόμων, των ποδοσφαιριστών, των μοτοσικλετιστών, των ιππέων, κοντολογίς των αθλητών, χαρακτηρίζεται από ένα καινούριο αποκορύφωμα στα ιστιοπλοϊκά της σκάφη.
Δημιουργική πρόφαση για μία αυθεντική, πηγαία, ενστικτώδη, καίρια δημιουργία το κάθε σκάφος προβάλλει αυτοδύναμα και συνάμα αναπόσπαστο μέλος μίας πολυδυναμικής σύνθεσης. Παρουσία κατ εξοχήν «ποιητική», το κάθε σκάφος στέκει ο ορατός πυρήνας – πομπός και δέκτης – μίας αόρατης αλλά πάντοτε υπαρκτής κοσμογονίας που το στηρίζει και το ορίζει σε χρώμα, σε ρυθμό, σε κίνηση.
Παλμικά δοσμένα μέσα από την έξαρση – πανδαισία – του χρώματος είναι τα ιστιοπλοϊκά σκάφη υλοποιημένα – προβλημένα – μέσα από τους χαρακτηριστικούς αντικατοπτρισμούς της θάλασσας και του ουρανού. Εύγλωττα στοιχεία – στοιχεία μίας διαδικασίας που ξεπερνάει κατά πολύ τα τεκταινόμενα στον κόσμο τούτο. Φαντασμαγορικές παρουσίες τα σκάφη εδώ, στην εκκίνηση ή στην «πορεία του αγώνα», υποβάλλουν συνειρμούς που ξεπερνώντας κατά πολύ το συγκεκριμένο ερέθισμα αφορούν την ίδια την ειμαρμένη.


ΑΘΗΝΑ ΣΧΙΝΑ (1999)

Η έννοια της άθλησης, πραγματικής και μεταφορικής, υπήρξε αφετηρία έμπνευσης για τη δημιουργία των έργων της Νικολέττας Αντωνοπούλου. Τα εξπρεσιονιστικά στοιχεία του σχεδίου, τα οποία αποτυπώνουν τις χειρονομίες γραφής κι εικαστικής απόδοσης του κάθε θέματός της, συνοδεύονται από εντάσεις του χρώματος που μεταδίδουν δράση, κίνηση, παλμό και ζωντάνια. Η αμεσότητα και η αληθοφάνεια δραστηριοποιούν κι επιτείνουν τον ακτιβισμό των μορφών, στα έργα αυτά, που αποκτούν εμπνοή από το συνολικό χειρισμό της Ν. Αντωνοπούλου, σχετικά με την ατμόσφαιρα που καλλιεργεί στον θεατή, υποβάλλοντας του, μέσα από τα αθλήματα π.χ. της ιππασίας, της ιστιοπλοΐας κτλ. την διαρκή εγρήγορση που απαιτεί η ζωή, καθώς και την διαρκή άσκηση συνειδητοποίησης που απαιτεί η τέχνη.


ΠΕΓΚΥ ΚΟΥΝΕNΑΚΗ (2003)

Κύριο χαρακτηριστικό της δουλειάς της, η απόπειρά της να συλλάβει την κίνηση του σώματος των αθλητών και τα συναισθήματα που αποτυπώνονται στα πρόσωπά τους τη στιγμή της ύστατης προσπάθειας. Οι συνθέσεις της, που καθορίζονται από τη γνώση του χώρου και του σχεδίου, την ισορροπία της οργάνωσης, κατορθώνουν να αποδίδουν την ατμόσφαιρα των αθλητικών χώρων, την ένταση του αθλητικού σώματος, την έκφραση του προσώπου, το πνεύμα της άμιλλας. Στο ζωγραφικό έργο της διαπιστώνονται επιδράσεις από τον ιμπρεσιονισμό, των εξπρεσιονισμό και την αμερικανική μεταπολεμική τέχνη. Αυτό που κυριαρχεί στα έργα της, τα οποία συνήθως παρουσιάζονται σε θεματικές ενότητες, είναι η κίνηση και η δράση, που αποτυπώνονται κυρίως στα σώματα και τα πρόσωπα των αθλητών που απεικονίζει στους πίνακές της. Στοιχεία που αποδίδονται με εξπρεσιονιστική διάθεση, γρήγορη, ελεύθερη και δυναμική πινελιά, πλαστικότητα και έντονες χρωματικές διαβαθμίσεις.